Vrij, Gelijk & Samenleven is geen gewoon managementboek. Het uitgangspunt van de nieuwe economie is liefde en vertrouwen. Er is meer dan genoeg angst en wantrouwen om ons heen. Liefde en vertrouwen is hard werken, wil Matthijsen benadrukken. Economy Transformers baseert zich op een mens- en wereldbeeld waarin de mens en de wereld als een levend organisme worden gezien. Dit sluit aan bij de filosofie van Goethe die door Rudolf Steiner is uitgewerkt in de goetheanistische fenomenologie, Hij heeft de spirituele dimensie een plek gegeven in zijn benadering van wetenschap. We kennen Steiner van de antroposofie en de Vrije School, en nu dus als inspiratiebron van Economy Transformers. Matthijsen is er vaak op gewezen dat ze lezers kwijt raakt door haar spirituele taalgebruik, maar ze heeft eraan vastgehouden. Dat maakt dit een zeer authentiek verhaal, dat door Mathijsen en haar netwerk diep is doorleefd.
Ervaringen van het DeelGenootschap
Matthijsen houdt het verhaal dicht bij zichzelf. Bij de ervaringen die ze heeft opgedaan in Het Veerhuis, waar haar DeelGenootschap samenkomt. Met oprichter Henry Mentink hebben ze Het Veerhuis uit het geldsysteem gehaald. Het pand is nu van zichzelf. Het geld kan composteren. Ook het werk van haar levenspartner Jac Hielema wordt vaak genoemd. Hij is haar voorbeeld geweest bij initiatieven om het bewustzijn met betrekking tot eigendom van grond te vergroten. Uiteindelijk voelde Matthijsen haar idealen zo krachtig in zichzelf, dat zij allerlei initiatieven op zich heeft genomen. Hielema heeft haar aangespoord om cursussen en leergangen te organiseren. Zo heeft Economy Transformers zich in de loop van de tijd ontwikkeld als businessschool. Het boek is doorspekt met tekstblokken met de verhalen van de ondernemers die aan Economy Transformers zijn verbonden. Dat zijn leuke verhalen, waardoor je een beeld krijgt van hoe het in de praktijk gaat.
Businesscoach
Het boek is geschreven vanuit Matthijsens rol als coach. De lezer wordt aangesproken op haar ontwikkelvragen. Er staan tal van oefeningen beschreven en de bijlagen bieden extra hulp om stappen te zetten als DeelGenootschap. Ze spreekt de lezer aan als een coach en doet dat in een voelende, spirituele taal, die waarschijnlijk beter werkt in bijeenkomsten dan in geschreven woord. Zelf werk ik niet in een bedrijf dat zich ontwikkelt als een DeelGenootschap en ook op andere manieren ben ik niet (of slechts als buitenstaander) betrokken bij DeelGenootschappen. Als je zelf niet met die vraagstukken bezig bent, is het lastiger om echt door te dringen tot de materie. Dat ze daarbij teruggrijpt op - in mijn beleving - wollige begrippen, maakt het niet makkelijker.
Grond, arbeid en kapitaal als common
Het meest interessante hoofdstuk gaat over het transformeren van eigendom tot common. Het ideaal van de vrij-gelijk-samenleving is dat iedereen kan delen in de waarde die wordt gegenereerd door de inzet en betrokkenheid van DeelGenoten. Om daar te komen helpt het als het bedrijf ‘van zichzelf’ is gemaakt. Dan is er geen eigenaar meer die rijk kan worden van het bedrijf. Ook alle kapitaalgoederen zijn gemeengoed, en beschikbaar voor iedereen. Er staan geen hekken in de vrij-gelijk-samenleving. We werken om onze ster tot uitdrukking te brengen, en we zijn zelf verantwoordelijk voor hoe we dat doen. Matthijsen noemt allerlei voorbeelden van hoe dit te organiseren is. In de tekstboxen komen diverse ondernemers aan het woord die hierin stappen hebben gezet. Het is interessant om hier meer van te weten. Dit is een onderstroom van ondernemers die aan een nieuwe economie bouwen. Dat gebeurt breed in de samenleving, ook buiten het netwerk van Economy Transformers. Denk aan het Patagonia, het bedrijf in outdoor-kleding. Recentelijk heeft de eigenaar het weggeven aan een beheerstichting met de aarde als enige aandeelhouder. Alle winst van Patagonia wordt gebruikt om klimaatverandering tegen te gaan.
Verlangen naar de toekomst
Meerdere malen vertelt Matthijsen dat ze verlangt naar de toekomst van de vrij-gelijk-samenleving. Ze vindt het spannend wat mensen en organisaties in haar netwerk aan pionierende stappen zetten. Matthijsen is bevlogen en openhartig over hoe zij tegen de aarde en tegen mensen aankijkt. Ze is uitnodigend. Ze steekt haar hand uit en wil je helpen om mee te doen. Zelf ken ik Damaris van een trendverkenning van economische trends die ik voor Rijkswaterstaat heb mogen doen. Ik heb haar bij het project gehaald en van haar ideeën en inzichten mogen proeven. Daarom verheugde ik mij op dit boek. Met haar geheel eigen stijl en bewoording is het boek een aanvulling op de boeken over een nieuwe economie.
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.
Alle boeken van Freija van Duijne
