Recensiedoor Roosje
UitgeverijZhu
Oorlogis een misdaad tegen de menselijkheid *
Heldenzonder glorie is het verhaal van een Amerikaans peloton dat eenveldtocht voert tegen de Japanners op het (gefingeerde) eilandAnopopei in de Filipijnse archipel. Er sneuvelen uiteindelijk veelmeer Japanners dan Amerikanen. De Amerikaanse wreedheid tegen devijand is grotesk (misschien wel enigszins begrijpelijk gezien hetreeds aanwezige oorlogstrauma) en om misselijk van te worden. Uitinformatie achteraf blijkt dat de aanval helemaal niet nodig was; deJapanners hadden vrijwel geen voorraden meer en waren derhalveeigenlijk al verslagen.
Alle inspanningen zijn feitelijk tevergeefsgeweest. Dat verbaast natuurlijk geenszins. Dit is een rauwanti-oorlogsboek. Een van de eerste boeken met kritiek op WOII en indit geval op de Amerikanen.
Ikmoest onder het lezen ook wel denken aan Catch-22 van JosephHeller, ook een anti-WOII-boek, maar dit verscheen later en dat gaatover vliegers. Heller begon te schrijven in 1953 en publiceerde deroman in 1961.
Deroman is rauw, cynisch en indrukwekkend. Bij vlagen is het verhaalook ontroerend en zijn er stukjes die heel indringend, menselijk enzelfs poëtisch zijn. Veel minder aantrekkelijk is het grote aantalpersonen dat in de roman voorkomt (een heel peloton?), het weinigaantrekkelijke en te lange verhaal, en dat de figuren ondanks de‘Tijdmachine’ te weinig psychologische diepte krijgen, of teweinig sympathie opwekken.
Dekeuze om vrijwel alle manschappen van het peloton aan het woord telaten is een bewuste keuze. Daardoor krijgt het verhaal een grotereimpact dan wanneer er een paar mannen de hoofdrol spelen.
Natuurlijkzijn ook de relaties van de mannen onderling heel belangrijk. Je zieteen dwarsdoorsnede van de Amerikaanse samenleving: jongens uit destad, jongens van het platteland; joden, Polen, Noren, Ieren,Italianen, Mexicanen, noem maar op. Vrijwel alle etnische groepenzijn aanwezig. Behalve de African-Americans. Het Amerikaanse leger isstrikt gesegregeerd. Daarom zijn er geen zwarte jongens in Mailerspeloton.
Eris sympathie voor elkaar en camaraderie, maar ook veel afgunst enantipathie. Er is veel misogynie: het kwaadspreken over vrouwen enover hun en elkaars echtgenoten, vrouwen worden gezien als seksobject(of grootspraak daarover). Er is racisme, en antisemitisme. Er zijngevoelens van eenzaamheid en angst om te sterven en die gevoelensmoeten zo veel mogelijk onderdrukt worden, maar dat lukt niet altijd.In ieder geval geldt voor elke soldaat en ook voor officieren dat deoorlog onvoorwaardelijk dehumaniseert. Er is sprake van enormelichamelijke en geestelijke uitputting, maar ook van verveling.
Eenvan de eerste anti-oorlogsboeken uit de 20e eeuw was Van hetwestelijk front geen nieuws van Erich Maria Remarque uit 1929.Hierin staat vooral de vriendschap tussen de manschappen centraal,naast natuurlijk de enorme ellende van de oorlog. Helden zonderglorie is een veel cynischer en rauwer boek.
Datrauwe in het boek, de spreektaal en het slang dat de mannenspreken en hoe zij met elkaar spreken, dat is allemaal zeerprijzenswaardig, maar het boek is gewoon veel te lang. Depsychologische diepte van de karakters ontbreekt. Dat is evenzeer eenbewuste keuze geweest van Mailer. Wellicht wilde Mailer door delengte van de roman benadrukken hoe verschrikkelijk en hoeverschrikkelijk vervelend ook die oorlog geweest is.
Huldenatuurlijk ook voor Mailer, die het boek in 15 weken geschreven heeften toen hij pas 25 jaar was. Hij heeft deels uit eigen ervaringgeput. Hij heeft als kok deel uitgemaakt van het Amerikaanse leger inde Filipijnen en dat deed hij niet vrijwillig.
Overde auteur:
NormanKingsley Mailer (Long Branch (New Jersey), 31 januari 1923 - NewYork, 10 november 2007) was een Amerikaans schrijver en journalist.
Mailerverhuisde op zijn vierde naar Brooklyn in New York. In 1939 werd hijtoegelaten tot Harvard, waar hij in 1943 afstudeerde inluchtvaarttechniek. Een jaar later werd Mailer opgeroepen door hetAmerikaanse leger en diende hij als marinier in de Filipijnen tijdensde Tweede Wereldoorlog. Gebaseerd op deze ervaringen publiceerde hijin 1948 zijn debuutroman The Naked and the Dead, die in 1998werd opgenomen in de lijst van de honderd beste Engelstalige boekenvan de 20ste eeuw, opgesteld door de Amerikaanse uitgever ModernLibrary.
In1955 was Mailer een van de medeoprichters van de krant The VillageVoice. Eind jaren 60 werd Mailer samen met auteurs als Tom Wolfeen Truman Capote een van de voormannen van de New Journalism,een stroming binnen de journalistiek waarin non-fictie artikelenwerden geschreven alsof het een roman betrof. Mailer viel daarin opdoor in zijn journalistieke stukken zichzelf in de derde persoonenkelvoud (in de 'hij-vorm') op te voeren. Zijn meest succesvolleboek in deze stijl was The Armies of the night, waarin hijover zijn deelname aan een demonstratie tegen de Vietnamoorlogschreef. In 1969 won hij voor dit boek zowel de National BookAward als de Pulitzer-prijs in de categorie non-fictie.
Mailerontving zijn tweede Pulitzer-prijs in 1980 voor het boek TheExecutioner's Song, zijn relaas over de tot de doodstrafveroordeelde Gary Gilmore. Verder schreef hij biografieën over ondermeer Pablo Picasso, Lee Harvey Oswald en Marilyn Monroe.
Inzijn fictie was Mailer een nazaat van Ernest Hemingway: net alsHemingway schreef hij veelal over macho's, die voelden dat ze hunmannelijkheid moesten bewijzen. Een ander prominent terugkerend themain zijn werk is de vader-zoon relatie: bijvoorbeeld die van desergeant met zijn jonge soldaten in The Naked and the Dead,die van de spion met zijn mentor in Harlot's Ghost, die vanJezus Christus met God in The Gospel According to the Son.Norman Mailer werd weleens beticht van misogynie. Zo zou hij volgensfeministische critici relatief veel seksueel geweld in zijn werkhebben opgevoerd, waarbij veelal wordt verwezen naar een incident uit1960, toen hij in benevelde staat zijn tweede vrouw, Adele Morales,op een feestje met een mes neerstak. Hoewel verwond weigerde zeaangifte te doen, waardoor Mailer er met een voorwaardelijkegevangenisstraf vanaf kwam. Desalniettemin schuwde hij daarna deaandacht nooit, en in 1969 deed hij zelfs een mislukte gooi naar hetburgemeesterschap van New York.
NormanMailer trouwde zes maal en kreeg in totaal acht kinderen; hij had éénstiefzoon. Hij overleed eind 2007 op 84-jarige leeftijd door acuutnierfalen, een maand nadat hij een longoperatie onderging. (bron)
Titel:Helden zonder glorie
Titeloorspronkelijk: The naked and the dead
Auteur:Norman Mailer
Vertaling:J. F. Kliphuis
Uitgeverij:Zhu
ISBN:9789051120677 ,
Pag.:736
Genre:Literatuur & Romans
Verschenen2001
*Het stuk is uit november 2015
